Według sondażu „Polacy o promieniowaniu rentgenowskim” przeprowadzony w 2014 roku przez TNS OBOP na zlecenie firmy Phillips. Aż 49% respondentów byłoby skłonnych dopłacić do badania, by zmniejszyć oddziaływanie promieni rentgenowskich na swój organizm. Dla 90% badanych dawka promieniowania, ochrona radiologiczna oraz częstotliwość wykonywania badań RTG to istotne kwestie. Jako zagrożenia i trudności związane z procedurami rentgenowskimi wymieniano głównie niekorzystne skutki promieniowania (41%), ale również przestarzałość lub brak sprzętu w polskich szpitalach (39%). Wyniki sondażu wskazują, że Polacy podchodzą z optymizmem do rozwoju nowych technologii w medycynie. 73% badanych ma świadomość, że stopień zaawansowania sprzętu do do tego typu badań wpływa na poziom ich zdrowia i życia[1].
Polacy obawiają się szkodliwego wpływu promieniowania RTG
Bezpieczeństwo podczas obrazowania medycznego
Weźmy pod uwagę, że pacjent na oddziaływanie promieniowania jest wystawiony tylko podczas jednorazowego badania czy operacji. Dążąc do ograniczenia szkodliwości obrazowania z użyciem promieni RTG dbamy głównie o personel medyczny. To właśnie ich dobro powinno być brane pod uwagę, wybierając stół do obrazowania medycznego. Celem wszystkich producentów wyrobów medycznych przeznaczonych do operacji z użyciem promieniowania RTG, jest obniżenie dawki promieniowania. Czy można wybrać bezpieczny stół do obrazowania medycznego, który nie wpływa negatywnie na jakość otrzymywanych zdjęć RTG, oczywiście, że można.
Blat z włókna węglowego
W większości przypadków stół do obrazowania medycznego wyposażony jest w jednosekcyjny blat z włókna węglowego. Konstrukcje tego typu stawiają na lepszy parametr przezierności i bezpieczeństwo ponad łatwość w pozycjonowaniu pacjenta. Oczywiście każdy z lekarzy ma swoje preferencje i nie jest naszą rolą, aby dobierać za lekarzy sposób pozycjonowania pacjenta. Jednak z naszych obserwacji wynika, że zdecydowana część operacji na sali cewnikowania czy operacji małoinwazyjnych odbywa się w dość standardowym ułożeniu – lateralnym, supinacyjnym czy pronacyjnym. Wymagania dotyczące innych sposobów ułożenia pacjenta podczas procedur wykorzystujących np.: ramię C RTG, pozwolą nam zaspokoić odpowiednie pozycjonery.
Stół do obrazowania medycznego Famed FLARE z wykonanym z litego karbonu blatem w technologii TotalClear™.
Stół do obrazowania medycznego i parametr przezierności blatu
Stół do obrazowania medycznego z blatem z włókna węglowego stanowi minimalną barierę dla promieniowania RTG. Jednak jakość wykonania takiego blatu może się znacząco różnić w poszczególnych modelach. Powszechnie uznaną i wręcz krytyczną wartością przezierności jest współczynnik ekwiwalentu aluminium poniżej 1 mm. Za optymalne przyjmuję się wartości od 0,4 do 0,6 mm AI. Parametr ten mówi o tym, jak dobrej jakości blat posiada stół do obrazowania medycznego, jaką stanowi barierę dla promieniowania RTG i jak bardzo pozwoli zmniejszyć dawkę, którą zaaplikuję pacjentowi i personelowi np. ramię C RTG. Niekwestionowanym liderem w tej dziedzinie jest stół do obrazowania medycznego Famed FLARE. Polski producent sprzętu medycznego Famed Żywiec w 2019 roku ustanowił światowy rekord przezierności blatu stołu na poziomie 0,36 mm AI. W 2021 roku pobił swój własny rekord ustanawiając go na poziomie 0,33 mm AI[2]. Więcej na ten temat możecie przeczytać tutaj.
Stół do obrazowania medycznego Famed FLARE i ramię C RTG umożliwiają obrazowanie 360°.
Badanie porównawcze
Przeprowadzone przez Famed Żywiec badanie pozwoliło stwierdzić, że stół do obrazowania medycznego FLARE ograniczył przekazywaną dawkę promieniowania aż o 10%. Pamiętajmy, że dla większości operacji liczbę takich zdjęć możemy mnożyć dziesiątki, setki czy tysiące razy. Do badania wykorzystano ramię C GE OEC Elite CFD oraz kończynę górną pacjenta po złamaniu trzonu kości promieniowej (S52.3) zespolonej płytą ORIF. Kończyna została umieszczona na blacie stołu w odległości 38 cm od wzmacniacza obrazu w ramieniu C. Prześwietlany obiekt znalazł się dokładnie w centrum kadru. Urządzenie zmierzyło dawkę 0,0077 Gycm2 (0,0175 mGy) dla stołu Famed FLARE oraz 0,0085 Gycm2 (0,0193 mGy) dla stołu obrazowania innej wiodącej marki, który był obiektem porównania[3].
Opinia eksperta
— Badanie wykazało, że obrazowanie na stole Famed FLARE wymagało niższej dawki promieniowania, niż w przypadku innego modelu stołu operacyjnego, który był obiektem porównania. Ma to bardzo istotne znaczenie dla bezpieczeństwa wykonywania zabiegów, gdyż możliwe jest obniżenie dawki promieniowania dla pacjenta i personelu. Mniejsze narażenie na promieniowanie X dla personelu i pacjenta zmniejsza ryzyko wystąpienia zmian chorobowych związanych z napromieniowaniem — mówi profesor dr. hab. n. med. Piotr Kułakowski z Kliniki Kardiologii CMPK ze Szpitala Grochowskiego w Warszawie[4].
Parametr przezierności wyrażony w ekwiwalencie aluminium mówi o tym, jak dobrej jakości blat posiada stół do obrazowania medycznego, jaką stanowi barierę dla promieniowania RTG i jak bardzo pozwoli zmniejszyć dawkę tego promieniowania.
Stół chirurgiczny czy stół do obrazowania medycznego?
Oczywiście możemy również wybrać standardowy stół chirurgiczny — on również posiada przezierny dla promieni RTG blat. Zanim zdecydujemy się na taki zakup, pamiętajmy o kilku ograniczeniach i różnicach. Po pierwsze, pamiętajmy, że materiały, z których wykonywane są blaty stołów chirurgicznych, mają różny stopień przezierności. Po drugie, na nic zda się stół chirurgiczny z blatem wyposażonym w stalowe przeszkody ograniczające okno obrazowania, nawet jeżeli jest to blat z włókna węglowego. W tym przypadku problemem będzie długość okna obrazowania oraz ograniczony dostęp, z którym będzie się mierzyć ramię C RTG. Metalowe wzmocnienia i listwy akcesoryjne uniemożliwią nam obrazowanie z boku czy obrazowanie trójwymiarowe. Stół do obrazowania medycznego, taki jak Famed FLARE posiada blat przezierny w zakresie 360° na długości sięgającej blisko dwóch metrów. Umożliwia to śledzenie kontrastu praktycznie na całej długości ludzkiego ciała.
Stół chirurgiczny posiada metalowe wzmocnienia, które ograniczają okno obrazowania i uniemożliwiają wykonanie zdjęć trójwymiarowych i w zakresie 360°.
Mobilny czy stacjonarny stół do obrazowania medycznego
Stół do obrazowania medycznego może pozwalać na szybkie przemieszczenie po szpitalu lub oferować stałe zamocowanie do podłogi. Wybór odpowiedniej opcji zależy od preferencji pracowników szpitala. Zawsze jednak trzeba mieć na uwadze możliwość lepszego reagowania na zmiany w charakterystyce prac bloku operacyjnego. Na dodatek trzeba wziąć pod uwagę postęp technologiczny i zmiany ilościowe w poszczególnych dziedzinach zabiegów. Stół z mobilną podstawą pozwoli reagować na te zmiany. Warto jednak zwrócić uwagę, aby system jezdny nie był wyposażony w koła o dużej średnicy – ograniczą one pole manewru oferowane przez ramię C RTG. Ważny jest również profil samej podstawy, który powinien umożliwiać chirurgowi podejście blisko blatu.
Zakres ruchów stołu
Możliwość ustawienia poszczególnych parametrów stołu jest niezbędna w pracy personelu medycznego, ale okraszona wysoką ceną. Wybierając stół do obrazowania medycznego, zwróćmy uwagę na sterowanie. Zmiany pozycji sprzętu tego typu dotyczą przede wszystkim blatu. Zadajmy sobie również pytanie czy stół, którym jesteśmy zainteresowani, pozwala na ruchy horyzontalne blatu (blat „pływający” – najlepiej z wygodnym i intuicyjnym dla operatora joystickiem)? Zwróćmy uwagę na możliwość wykonywania przechyłów Trendelenburga i anty Trendelenburga oraz przechyłów bocznych. Ramię C RTG współpracujące ze stołem wymusza na nim możliwość regulacji wysokości. Rzadko który stół oferuje uniesienie blatu powyżej 1200 mm nad poziom podłogi. Warto jednak szukać takiego rozwiązania, gdyż ramię C RTG będzie wtedy lepiej współpracowało ze stołem. Na koniec zadajmy sobie również pytanie o zmotoryzowaną podstawę. W przypadku tego rozwiązania trzeba dokonać rachunku zysków i strat — czy będę wystarczająco często używał tej funkcji, aby tyle do niej dopłacać?
Zakup, który trzeba przemyśleć
Stół do obrazowania medycznego, tak samo jak ramię C RTG to nieodłączny wyposażenia każdej Sali operacyjnej i pracowni RTG. Jak widać, wybór odpowiedniego rozwiązania do naszej placówki to dość skomplikowana procedura, przez którą można przejść obronną ręką, znając odpowiednie kryteria wyboru. Zastanówmy się, jakie są nasze oczekiwania, jakie stoły do obrazowania medycznego oferują producenci i zestawmy to z budżetem, który posiadamy na zakup. Warto również zwrócić uwagę na renomę, jaką posiada producent sprzętu medycznego i jaką ofertę serwisową posiada.
Źródła:
[1] https://www.rynekzdrowia.pl/Radiologia/TNS-co-Polacy-sadza-o-bezpieczenstwie-badan-rentgenowskich,141757,25.html
[2] https://famed.com.pl/personel-medyczny-i-pacjenci-bezpieczeniejsi-dzieki-osiagnieciu-polskich-inzynierow/
[3] Tamże.
[4] Ibidem.