Kamica moczowa

Rodzaje kamieniu w przebiegu kamicy moczowej

Ze względu na skład chemiczny wyróżnia się kilka rodzajów kamieni, w tym szczawian wapnia, fosforan wapnia, kwas moczowy, magnezowo- amonowy, fosforanowy, cysteinowy. Kamienie nerkowe powstają w wyniku krystalizacji minerałów i ich soli, a kamienie w pęcherzu moczowym powstają w wyniku nie rozpuszczających się w wystarczającym stopniu substancji chemicznych zawartych w moczu i podlegających krystalizacji. Ta patologia ma wieloczynnikową etiologię.

Objawy jakie daje kamica moczowa

Kamica moczowa może przez długi czas nie dawać żadnych objawów, przez co często jest przypadkowo wykrywana podczas badania obrazowego, takiego jak badanie USG, czy tomografia komputerowa. Początkowo bezobjawowa kamica moczowa, zwana również nerkową, przybiera inny objaw – silny ból w okolicy lędźwiowej, który pojawia się nagle, najczęściej po jednej stronie ciała, promieniując do podbrzusza, pachwiny czy uda – tzw. kolka nerkowa. Mogą pojawić się problemy z oddawaniem moczu, ból, dyskomfort w okolicy pęcherza moczowego. pieczenie przy oddawaniu moczu, uczucie parcia, częstsze wizyty w toalecie, a także nudności, wymioty, gorączka, dreszcze. Kamica moczowa często daje objawy dopiero wtedy, gdy kamień zacznie się przemieszczać przez drogi moczowe [4].

Kamica moczowa i jej leczenie

Leczenie incydentów kolki nerkowej opiera się na stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które działają poprzez blokowanie cyklooksygenaz (enzymów biorący udział w procesie syntezy prostagladyn odpowiedzialnych za regulację wielu procesów w organizmie takich jak stany zapalne, ból czy gorączka), biorących udział w kaskadzie zapalnej, zmniejszając miejscowy obrzęk i szybkość filtracji kłębuszkowej. Stosowane są również leki, które poprzez rozluźnienie włókien mięśni gładkich poprawiają perystaltykę – jest to tak zwana terapia wydalnicza, lecz ma słabe wyniki [5].

Kamica moczowa w leczeniu chirurgicznym

Najbardziej skuteczną metodą terapii jest leczenie chirurgiczne mające na celu usunięcie kamieni z dróg moczowych. W metodach chirurgicznych bierze się pod uwagę lokalizację kamienia, rozmiar, anatomię dróg moczowych pacjenta.

ESWL i URS

Obecnie w leczeniu kamicy stosowane są małoinwazyjne zabiegi np. ESWL (litotrypsja pozaustrojowa): to metoda rozbijania kamieni za pomocą fal ultradźwiękowych w celu rozdrobnieniu go i wydaleniu z moczem. Uretrorenoskopia (URS) to metoda inwazyjna polegająca na wprowadzeniu endoskopu do światła moczowodu, przez cewkę moczową, aż do nerki w celu rozbicia go np. wiązka laserową.

PCNL i RIRS

Kolejną z metod jest PCNL (przeskórna nefrolitotrypsja) przeprowadzana  w przypadku większych kamieni. Zabieg ten polega na wprowadzeniu endoskopu bezpośrednio do nerki, poprzez małe nacięcie skóry, rozkruszeniu kamienia oraz jego odessaniu [6]. RIRS (postępowanie wewnątrznerkowe przy użyciu giętkiego ureterorenoskopu) natomiast jest zabiegiem polegającym na endoskopowym usuwaniu kamieni z układu kielichowo-miedniczkowego nerki z dostępu przez moczowód [7].

Obrazowanie śródoperacyjne a kamica moczowa

Warto jednak zaznaczyć, że aby osiągnąć zamierzony cel (czyli usuniecie kamienia) potrzebne jest bardzo dokładne obrazowanie śródoperacyjne. Przy wszystkich zabiegach usuwania kamienia z nerki czy moczowodu, wykorzystywane jest tak zwane ramię C (aparat rentgenowski – ramię typu C). Do tego typu zabiegów wykorzystuje się aparaty o kompaktowej budowie z monitorami umieszczonymi na jednym, wspólnym wózku. Monitor jest umieszczony na przegubowym, obrotowym ramieniu ułatwiając wyświetlanie podglądu w dogodnym dla operatora miejscu.

Stół operacyjny a obrazowanie śródoperacyjne

Aparat ten idealnie współpracuje ze stołem Famed OPITMA, który sterowany elektrycznie pozwala dostosować ustawienia do wymaganych procedur. Modułowa konstrukcja pozwala na szybką wymianę segmentów blatu i, co za tym idzie, pełną przezierność dla promieni RTG. Bardzo istotnym jest ograniczenie dawki promieniowania przekazywanej pacjentowi i personelowi, na co pozwalają parametry stołu [8]. Połączenie stołu Famed OPTIMA z ramieniem C GE daje możliwość pełnego obrazowania i dokładnego zlokalizowania kamienia oraz wykonywania zabiegów w ułożeniu supine (na plecach) lub prone (na brzuchu).

Famed OPTIMA jeden z modeli stołów operacyjnych używanych przy leczeniu kamicy moczowej

Przeciwwskazania do usunięcia kamieni

Przeciwwskazania do zabiegu usunięcia kamieni nerkowych zależą od wybranej metody i stanu zdrowia pacjenta. Najważniejszymi są: ostre infekcje dróg moczowych, sepsa, zaburzenia krzepnięcia, ciąża, stosowanie leków przeciwkrzepliwych, alergia na środki kontrastowe. Są to jedne z najważniejszych przeciwwskazań, lecz do każdego zabiegu można odpowiednio przygotować się pod kontrolą lekarza.

Dieta w zapobieganiu nawrotom kamicy moczowej

W oczekiwaniu na zabieg, jeśli skład kamieni nie jest znany, trudno jest realizować konkretne zalecenia dietetyczne. W takiej sytuacji najlepiej wybrać zrównoważoną i zbilansowaną dietę. Po ustaleniu składu kamieni moczowych można zalecić bardziej restrykcyjne ograniczenia pewnych produktów żywnościowych. Część zaleceń dietetycznych dotyczących kamicy nerkowej ma charakter ogólny i należy ich przestrzegać w każdym jej rodzaju. Istnieją także pewne zasady, które są uzależnione od składu chemicznego kamieni. Dlatego też badanie analityczne moczu, krwi oraz badanie składu wydalonego lub usuniętego kamienia pozwalają ustalić, jak postępować, aby nie dopuścić do nawrotu kamicy nerkowej [9].

Podsumowanie

Niezmiernie trudno jest przekazać wszystkie zalecenia, dlatego ważna jest dostępność informacji na temat danej choroby w środkach masowego przekazu. Nie należy również zapominać o wizytach w poradni. W końcu edukacja pacjenta i zapobieganie chorobom przynosi najwięcej efektów zdrowotnych w społeczeństwie. Doktor „ google” poinformuje nas i skieruje do odpowiedniej placówki lecz nie wyleczy!